Người dân mong truy tận cùng gốc rễ vụ Việt Á

Chủ nhật - 13/02/2022 15:03

Trao đổi với Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Bùi Văn Phương (Đại biểu Quốc hội khóa XIII, XIV đoàn Ninh Bình) cho rằng, "Nếu chỉ xử lý mỗi Công ty Việt Á tức chỉ giải quyết phần ngọn, ngọn này gãy thì lại ra ngọn khác. Vì vậy, phải đào tận gốc những người có liên quan, dù biết là có thể đau nhưng mà còn hơn để đó.

Tối 20-1, Tổng cục Hải quan cho biết, từ tháng 9 đến tháng 12-2021, Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á (Công ty Việt Á) nhập khẩu từ Trung Quốc 3 triệu test. Giá khai báo là 0,955 USD/test (khoảng 21,56 nghìn đồng/test), với tổng trị giá là 64,68 tỷ đồng.

Ngoài bộ thành phẩm que thử test nhanh xét nghiệm định tính kháng nguyên virus SARS-CoV-2, trong 5 năm (từ 2017 - 2021), Công ty Việt Á còn nhập khẩu, cũng từ Trung Quốc, 286 tỷ đồng nguyên liệu hóa chất, chất thử, phụ kiện, dụng cụ, máy móc dùng trong phòng thí nghiệm, nguyên liệu sản xuất sinh phẩm chẩn đoán xét nghiệm.

Những thông tin trên quả đúng như dư luận đã từng dự đoán ngay sau khi Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố vụ án. Bởi với thực lực của một công ty như Việt Á không thể có chuyện sau một đêm ngủ dậy, từ chim sẻ bỗng hóa thành “đại bàng”.

Quy trình nâng Việt Á “lên ngôi”?

Điểm lại hành trình thần tốc đẩy Việt Á một tấc lên giời, mới thấy mọi thứ dường như đã được sắp đặt từ trước với một kịch bản rất hợp lý, bài bản, đúng quy trình.

Bộ kit của Công ty Việt Á bắt đầu từ một "công trình khoa học" được manh nha hồi cuối tháng 1-2020.

Khoảng một tháng sau, ngày 17-2-2020, Bộ KH&CN phê duyệt đề tài và giao Học viện Quân y cùng Công ty Việt Á thực hiện với kinh phí lấy từ ngân sách nhà nước lên đến 18,98 tỷ đồng.

Về tình hình dịch bệnh ở thời điểm đề tài được phê duyệt và triển khai nghiên cứu, theo Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, tính đến ngày 20-2-2020, Việt Nam có 16 trường hợp mắc Covid-19, gồm: 02 cha con người Trung Quốc; 06 người Việt Nam từ Vũ Hán, Trung Quốc trở về; 06 người Việt Nam có tiếp xúc gần với bệnh nhân dương tính với Covid-19; 01 người Mỹ đến Việt Nam, trước đó quá cảnh tại Vũ Hán, Trung Quốc; 01 bệnh nhi 3 tháng tuổi tại Vĩnh Phúc, có tiếp xúc gần với bệnh nhân Covid-19. 15 người trong số này đã khỏi bệnh.

Bản tin cập nhật tình hình dịch bệnh Covid-19 ngày 3-3-3020 của Cục Y tế dự phòng cho biết, Việt Nam đã qua 21 ngày không ghi nhận trường hợp mắc mới, 1 trường hợp còn lại trong số 16 ca mắc trước đây đã khỏi bệnh.

Trong bối cảnh “zero” cô vít như vậy, ngày 3-3-2020, Bộ KH&CN nghiệm thu đề tài nói trên của Học viện Quân y và Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á sau hai tuần “nghiên cứu”. Ngày 4-3-2020, Bộ Y tế chính thức cấp phép lưu hành sinh phẩm xét nghiệm của Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á.

Quả là thần tốc. Một sản phẩm tối quan trọng, liên quan đến sức khỏe hàng triệu người dân cả nước nhưng chỉ sau 2 tuần nghiên cứu đã hoàn thành; rồi ngay lập tức hợp thức hóa, cho phép lưu hành mà không cần qua các khâu thẩm định khoa học, kiểm chứng thực tế, thẩm định năng lực sản xuất,… vốn là quy trình chặt chẽ, bất di bất dịch đối với sản phẩm khoa học được ứng dụng kiểu như kit xét nghiệm hay vắc xin.

Từ sự hợp thức hóa nói trên, cùng với những văn bản mang tính pháp quy được Bộ Y tế lần lượt ban hành sau đó như áp giá trần cho kit Việt Á, quy định xét nghiệm đại trà, thần tốc,… hàng triệu bộ kit của Công ty Việt Á ồ ạt tràn ngập thị trường cả nước, được CDC của tất cả các tỉnh, thành chào đón với giá cao ngất ngưởng. Cơn lũ kit test Việt Á bắt đầu càn quét, cuốn theo hàng trăm, hàng ngàn tỉ ngân sách vốn đang rất eo hẹp giữa lúc đại dịch hoành hành.

Ai “đạo diễn” vụ kit Việt Á?

Những ngày qua, cộng đồng mạng điểm lại thông tin đã từng đăng tải trên các phương tiện truyền thông xoay quanh việc đánh bóng tên tuổi Việt Á và bộ kit - kết quả của “công trình khoa học” lừng danh. Bây giờ xem lại những thông tin, hình ảnh đó mới thấy khôi hài làm sao.

Với 3 triệu kit test cùng hàng tấn nguyên liệu hóa chất, chất thử, phụ kiện, nguyên liệu sản xuất sinh phẩm chẩn đoán xét nghiệm được Việt Á nhập từ Trung Quốc từ trước và sau khi nghiên cứu “thành công” đề tài thì chẳng có cái gọi là công trình khoa học hay dây chuyền, nhà máy sản xuất kit nào sất. Tất cả đều là dối trá, gian lận.

Tháng 1-2022, Truyền hình Nhân Dân (Tiếng nói của Đảng, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam) trong chuyên mục Nhận diện hằng tuần đã phát liên tục 3 phóng sự nhằm bóc phốt vụ kit Việt Á. Đáng chú ý là phóng sự phát sóng ngày 9-1-2022 với tựa đề “Một liên minh ma quỷ”, có đoạn: “Bộ KHCN đã biến không thành có, biến việc tổ chức Y tế thế giới không công nhận thành công nhận test kit Việt Á. Bộ Y tế thì cam kết cương quyết phòng chống tiêu cực tham nhũng trong mua sắm đấu thầu nhưng lại tạo hành lang văn bản để Việt Á dễ bề thâu tóm và thao túng giá cả. Thế nên không quá khó để hiểu tại sao một doanh nghiệp cỏn con lại có thể trúng thầu và độc quyền phân phối tới các tỉnh thành phố trong cả nước”.[1]

“Cấu kết liên bộ, liên ngành và liên tỉnh để trục lợi trong hoàn cảnh đất nước dịch bệnh khó khăn, trục lợi trên nỗi đau của đồng bào là tội ác không thể dung tha và như vậy, xuất hiện trong vụ án này không còn là một nhóm lợi ích đơn thuần nữa mà đích thực là một liên minh ma quỷ. Loại bỏ được nó sớm ngày nào là tốt ngày đó cho nước cho dân.”, bài phóng sự trên Truyền hình Nhân Dân khẳng định.

Có lẽ không có ngôn từ nào chính xác hơn thế để chỉ ra bản chất vụ đại án này. Nếu không có “liên minh ma quỷ” ấy, thử hỏi một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh trang thiết bị, sinh phẩm y tế nhỏ bé như Việt Á, một tổng giám đốc vô danh như Phan Quốc Việt liệu có thể một tay che cả bầu trời?

Câu hỏi lớn mà dư luận đã và đang đặt ra: Ai là người dàn dựng, đạo diễn, bảo kê để Việt Á và Phan Quốc Việt trục lợi trên thân xác đồng bào giữa cuồng phong đại dịch? “Trùm cuối” của “liên minh ma quỷ” này là ai?

Không khó để chỉ mặt đặt tên

Chiều 20-1, tại cuộc họp thông báo kết quả phiên họp thứ 21 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, trả lời báo chí liên quan đến việc mở rộng điều tra vụ nâng khống kit test Covid-19 xảy ra tại Công ty Việt Á và các đơn vị liên quan, Phó trưởng ban Nội chính Trung ương Trần Quốc Cường khẳng định: "Vụ Việt Á dù ở cấp nào, nếu liên quan, điều tra ra thì không có vùng cấm, không chỉ dừng lại ở cấp vụ mà bất cứ ai có liên quan sẽ bị xử lý theo quy định".[2]

Trao đổi với Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Bùi Văn Phương (Đại biểu Quốc hội khóa XIII, XIV đoàn Ninh Bình) cho rằng, "Nếu chỉ xử lý mỗi Công ty Việt Á tức chỉ giải quyết phần ngọn, ngọn này gãy thì lại ra ngọn khác. Vì vậy, phải đào tận gốc những người có liên quan, dù biết là có thể đau nhưng mà còn hơn để đó.

Dù có đau nhưng nó giúp người dân tin tưởng bởi sự dứt khoát xử lý tận cùng, tận gốc rễ làm trong sạch Đảng".[3]

Tinh thần đó cũng đã được thể hiện trong luật, trong nhiều quy định của Đảng và Nhà nước.

Điều 70, 72, 73 của Luật phòng chống tham nhũng 2018 đã quy định rất rõ trách nhiệm của người đứng đầu và xử lý người đúng đầu khi để xảy ra tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách.

Điều 76 Nghị định 59/2019/NĐ-CP nêu Căn cứ xác định trách nhiệm người đứng đầu có 4 mức theo tính chất của vụ việc khi để xảy ra tham nhũng nơi cơ quan, tổ chức, đơn vị mình quản lý: ít nghiêm trọng, nghiêm trọng, rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng. Điều 78, Áp dụng hình thức kỷ luật theo 4 mức nói trê đối với người đứng đầu: Khiển trách (đối với mức ít nghiêm trọng), cảnh cáo (đối với mức nghiêm trọng), cách chức (đối với 2 mức còn lại).

Tuy nhiên, soi vào thực tế những năm qua, rất nhiều vụ tham nhũng, tiêu cực bị phanh phui, đối tượng tham nhũng, tiêu cực bị xử tù nhưng lại rất ít người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị bị xử lý trách nhiệm theo luật định.

Ngày 03-11-2021, Bộ Chính trị ban hành Quy định 41-QĐ/TW về miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ.

Nếu chiếu theo Quy định nói trên thì trong hàng ngũ lãnh đạo Bộ Y tế và Bộ KHCN hiện nay, phải có người, ít nhất là bị thôi chức vì trách nhiệm liên đới để xảy ra vụ Việt Á.

Ngày 20-1-2022, phát biểu chỉ đạo tại phiên họp thứ 21 Ban Chỉ đạo T.Ư về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, Trưởng ban Chỉ đạo tiếp tục khẳng định quyết tâm mạnh mẽ của Đảng trong công tác phòng chống tham nhũng tiêu cực, “không ngừng”, “không nghỉ”, không vì chống dịch mà “chùng xuống, không xử lý”. Và vụ Việt Á nằm trong số 10 vụ án trọng điểm được Ban Chỉ đạo yêu cầu đưa ra xét xử trong năm 2022.

Nghị quyết Kỳ họp bất thường lần thứ nhất, Quốc hội khoá XV vừa được đại biểu Quốc hội biểu quyết thông qua chiều 11-1 có đoạn nêu rõ: "Tập trung, khẩn trương, quyết liệt mở rộng điều tra, làm rõ việc giao nhiệm vụ, nghiên cứu, nghiệm thu, chuyển giao, cấp phép lưu hành, hiệp thương giá, tổ chức sản xuất, chất lượng sản phẩm, mua bán kit xét nghiệm COVID-19 và các vi phạm pháp luật khác (nếu có) liên quan đến Công ty Việt Á; xử lý nghiêm minh các tổ chức, cá nhân vi phạm, không có vùng cấm, không có ngoại lệ, không chịu bất kỳ sức ép và sự can thiệp trái pháp luật nào".

Vậy là chúng ta đã có trong tay “thượng phương bảo kiếm”, đó là các văn bản pháp luật của Nhà nước, các quy định của Đảng; chúng ta lại được khích lệ bởi quyết tâm của người lãnh đạo cao nhất của Đảng trong cuộc chiến chống tham những, tiêu cực. Vấn đề còn lại tùy thuộc vào những người được giao trách nhiệm có đủ dũng khí để “đào tận gốc những người có liên quan” trong vụ Việt Á như đại biểu Quốc hội Bùi Văn Phương đã nói ở trên hay không.

Người dân hy vọng, với quyết tâm của Đảng và Nhà nước, sẽ không có lằn ranh vô hình đảm bảo “an toàn” cho những ai - dù ở cương vị nào - đã trót nhúng chàm vì Việt Á.

22-1-2022
Nguyễn Duy Xuân
Nguồn tham khảo:
[1] https://nhandantv.vn/nhan-dien-mot-lien-minh-ma-quy-d193467.htm
[2] https://vietnamnet.vn/vn/thoi-su/chong-tham-nhung/vu-viet-a-neu-phat-hien-sai-pham-se-khong-chi-dung-lai-o-cap-vu-810449.html
[3] https://giaoduc.net.vn/tieu-diem/phai-dao-tan-goc-xu-ly-nghiem-nhung-ke-chong-lung-giup-viet-a-thoi-gia-post223928.gd