Nghi lễ trao bằng tốt nghiệp hoành tráng: Chiếc áo không làm nên thầy tu

Thứ năm - 04/08/2022 16:46

Dư luận “choáng” bởi những hình ảnh đăng tải trên các báo và được mạng xã hội chia sẻ về buổi lễ trao bằng tốt nghiệp đại học chính quy năm 2022 cho gần 1.000 tân cử nhân, thạc sĩ và tiến sĩ của Trường Đại học Kinh tế (Đại học Quốc gia Hà Nội) hôm 29/7.

Ấn tượng nhất là hình ảnh hiệu trưởng nhà trường mặc áo nhung, đội mũ màu đỏ, cầm quyền trượng, khoác áo thụng, đeo vòng cổ, dẫn đầu các thầy cô giáo của nhà trường. Các thành viên ban nghi lễ cũng sặc sỡ với áo nhung đỏ pha đen, mũ màu đen, găng tay màu trắng.

Nhìn những hình ảnh đó, nhiều người “choáng” thực sự (theo đúng nghĩa đen của từ này) trước độ hoành tráng, rực rỡ sắc màu của buổi lễ. Họ là những người trẻ vào trang Facebook của trường thể hiện các cung bậc cảm xúc của mình qua bình luận trực tiếp: "trường xịn xò quá", "lễ tốt nghiệp trong mơ", "trang phục đẹp quá, như quân đội hoàng gia"...

Nhưng cũng không ít người lại có cái nhìn khác, có lẽ do họ không bị ngợp bởi vẻ ngoài rực rỡ sắc màu của buổi lễ. Nhiều ý kiến cho rằng đây là sự trọng hình thức, màu mè, vẽ vời, đua đòi, thậm chí là kệch cỡm, lố bịch; trông chẳng khác gì cảnh trong phim cổ trang hay phim Harry Potter.

Trên trang cá nhân của mình, GS Nguyễn Văn Tuấn bày tỏ quan điểm: “Nhìn hình này nếu không đọc bài báo tôi sẽ nghĩ là một buổi lễ tôn giáo chớ không phải một buổi lễ tốt nghiệp ở Trường đại học kinh tế thuộc ĐHQGHN.

Trang phục khoa bảng thường theo truyền thống Đại học Oxford hay Cambridge. Mỗi chuyên ngành (y, văn, kĩ thuật, luật, v.v) có áo, mũ, hood khác nhau, màu sắc cũng khác nhau. Còn trang phục trong hình này có vẻ chẳng theo truyền thống nào.

Đại học kinh tế Hà Nội thì chắc chẳng liên quan gì đến hoàng gia Anh. Vậy thì cái quyền trượng và vương miện đó có ý nghĩa gì?”.

“Thật là chẳng giống ai - theo nghĩa dị kì”, GS Tuấn khẳng định.

Nhà báo Lưu Trọng Văn nêu nhận xét: “Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN cầm quyền trượng màu mè, khoác áo thụng như cha đạo La Mã dẫn đầu các sinh viên tốt nghiệp trong Lễ trao bằng các cử nhân "kinh bang tế thế" tương lai”. Ông cho rằng, trang phục mà vị hiệu trưởng khoác lên mình, cầm trong tay là “thứ hình thức lai căng”, “chưa đủ độ tin cậy về thước đo tầm cao văn hoá”.

Sự “sang trọng”, “uy nghi” kiểu phim ảnh hay bắt chước thiên hạ một cách máy móc, rập khuôn nếu đặt không đúng chỗ sẽ trở nên lố bịch, kệch cỡm. Nhà báo Lưu Trọng Văn đặt câu hỏi: “Tại sao không nghĩ ra nghi thức tốt nghiệp khác sinh động, bình dị mà có ý nghĩa hơn?”.

Trước phản ứng của dư luận, tối 31/7, Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội đã gửi công văn, yêu cầu Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế phải giải trình về công tác tổ chức lễ trao bằng tốt nghiệp hôm 29/7 gây tranh cãi trên mạng xã hội trước ngày 2/8; đồng thời, chỉ đạo, rà soát và điều chỉnh trang phục, lễ phục trao bằng tốt nghiệp để tránh lặp lại tình trạng tương tự.

Dư luận hoan nghênh phản ứng kịp thời của lãnh đạo Đại học Quốc gia Hà Nội.

Quả thực, thật khó để thấy được rằng, bộ lễ phục, nghi lễ của Đại học Kinh tế “mang ý nghĩa khẳng định và thể hiện sự chuyên nghiệp, đẳng cấp của nhà trường trong mắt người học, đối tác, tăng tính đoàn kết nội bộ, ý thức trách nhiệm của cán bộ, giảng viên, người học” như nhà trường đã khẳng định.

Chuyện này không riêng gì Trường đại học Kinh tế, nó là bài học chung cho nhiều trường đại học khác trong việc xây dựng tiêu chí, quy chuẩn tổ chức nghi lễ tốt nghiệp. Tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa nhân loại và phải dựa trên nền tảng văn hóa dân tộc thì mới tránh khỏi sự lai căng, kệch cỡm.

“Chiếc áo không làm nên thầy tu”. Nhà báo Lưu Trọng Văn đã nói hộ mong muốn của mọi người: “Đất nước cần lắm những tấm lòng thực sự, không diêm dúa, màu mè của các nhà đào tạo nhân tài hơn bao giờ hết”.

1/8/2022
Nguyễn Duy Xuân