Hồ Chí Minh – ánh sáng của đạo đức cách mạng và tư tưởng giải phóng dân tộc

Thứ năm - 19/06/2025 05:50

Đạo đức Hồ Chí Minh, tư tưởng Hồ Chí Minh, tấm gương Hồ Chí Minh – mãi mãi là ngọn hải đăng soi đường cho dân tộc ta vững bước trong hành trình dựng xây một nước Việt Nam hùng cường, văn minh và nhân ái.

Tháng Năm lại về trong niềm xúc động thiêng liêng của hàng triệu trái tim Việt Nam. Tháng Năm năm nay, tròn 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2025) – vị cha già dân tộc, nhà tư tưởng lớn, anh hùng giải phóng dân tộc và danh nhân văn hóa thế giới. Kỷ niệm ngày sinh của Người không chỉ là sự tri ân đối với một vĩ nhân của dân tộc, mà còn là dịp để suy ngẫm sâu sắc hơn về ba giá trị bất hủ làm nên tầm vóc Hồ Chí Minh: đạo đức cách mạng, tư tưởng giải phóng dân tộc và sự cống hiến trọn đời vì độc lập, tự do và hạnh phúc cho nhân dân.

Một nhân cách đạo đức mẫu mực, gần dân và vì dân

Nếu phải tìm một hình mẫu đạo đức cách mạng tiêu biểu nhất, Hồ Chí Minh chính là hiện thân sinh động. Điều đặc biệt là đạo đức của Người không phải lời giảng dạy khô cứng, mà là một triết lý sống được thể hiện trong từng hành động cụ thể. Từ cách ăn, mặc, ở đến phong cách lãnh đạo, tiếp dân, Người luôn giữ sự giản dị đến mức tối thiểu, nhưng vô cùng sâu sắc.

Người từng nói: “Trước mặt quần chúng, không phải ta cứ viết lên trán hai chữ “cộng sản” là họ yêu mến. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách, đạo đức”. Và chính Người là tấm gương sáng nhất của điều đó. Dù là Chủ tịch nước, Bác không ở trong dinh thự mà chọn sống trong ngôi nhà nhỏ nép mình dưới bóng cây xanh bên Phủ Chủ tịch, với những đồ dùng thật đơn sơ như giường gỗ, chăn đơn, chiếu cói, quạt lá cọ, ,… Những hình ảnh đó đã trở thành biểu tượng cho lối sống thanh liêm, gần gũi, được nhà thơ Tố Hữu khắc họa trong trường ca “Theo chân Bác”: Nhà gác đơn sơ, một góc vườn/ Gỗ thường mộc mạc, chẳng mùi sơn/ Giường mây chiếu cói, đơn chăn gối/ Tủ nhỏ vừa treo mấy áo sờn”.

Tư tưởng “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư” không phải là khẩu hiệu, mà là phương châm sống của Hồ Chí Minh, được Người thực hành một cách nghiêm túc và triệt để. Chính vì vậy, Người có thể cảm hóa, thuyết phục và dẫn dắt cả một dân tộc bằng uy tín đạo đức chứ không bằng quyền lực hành chính.

Tư tưởng Hồ Chí Minh – sự kết tinh giữa truyền thống và thời đại

Tư tưởng Hồ Chí Minh không phải là một hệ thống khô cứng mà là một dòng chảy sống động, kết tinh từ nhiều nguồn: chủ nghĩa yêu nước, truyền thống văn hóa Việt Nam, tinh thần nhân văn phương Đông, tư tưởng dân chủ phương Tây.

Cốt lõi tư tưởng đó là lý tưởng giải phóng: giải phóng dân tộc, giải phóng con người, giải phóng xã hội khỏi mọi hình thức áp bức, bất công. Ngay từ năm 1924, tại Đại hội Quốc tế Cộng sản lần thứ V, Người đã có tầm nhìn sâu rộng về cách mạng thuộc địa – không thể sao chép nguyên xi mô hình của châu Âu mà phải “kết hợp chủ nghĩa Mác với phong trào yêu nước” để tìm ra con đường phù hợp cho dân tộc mình.

Quan điểm “lấy dân làm gốc” xuyên suốt trong tư tưởng và hành động của Người. Với Hồ Chí Minh, nhân dân không phải là khái niệm trừu tượng mà là những con người cụ thể với cuộc sống, nỗi đau, ước mơ rất đời thường. Người từng viết: “Nếu nước độc lập mà dân không hưởng hạnh phúc, tự do, thì độc lập cũng chẳng có nghĩa lý gì.” Đó là tư tưởng vượt trước thời đại, đặt con người làm trung tâm của mọi chính sách phát triển.

Không chỉ nhìn ra bên ngoài, Hồ Chí Minh còn nhìn thẳng vào bên trong bộ máy cách mạng. Người luôn nhấn mạnh sự liêm chính, chống chủ nghĩa cá nhân, phản đối bệnh hình thức và thói quan liêu. Ngay cả khi chúng ta đã làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ lẫy lừng chấn động địa cầu, Hồ Chí Minh vẫn căn dặn: “Chiến thắng là của nhân dân. Cán bộ không được kiêu ngạo, xa rời dân.”

Trọn đời cống hiến cho dân tộc và nhân loại

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dành trọn cả cuộc đời mình cho lý tưởng cao cả: vì độc lập cho Tổ quốc, vì tự do, hạnh phúc cho nhân dân. Từ năm 1911, Người ra đi tìm đường cứu nước khi mới 21 tuổi. Suốt hơn 30 năm bôn ba qua hàng chục quốc gia, làm đủ nghề từ phụ bếp, rửa ảnh, vẽ thuê, in báo... để mưu sinh và học hỏi, Hồ Chí Minh đã tích lũy được một khối lượng tri thức khổng lồ và xây dựng nên tầm nhìn chiến lược về con đường giải phóng dân tộc.

Khi trở về lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Người không chỉ là nhà chiến lược tài ba mà còn là người truyền cảm hứng mạnh mẽ cho cả dân tộc. Những tuyên ngôn bất hủ của Người như: “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”, hay “Tôi chỉ có một ham muốn, ham muốn tột bậc là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập…” đã trở thành ngọn cờ soi đường cho nhiều thế hệ.

Tầm vóc Hồ Chí Minh vượt khỏi biên giới quốc gia. Năm 1987, UNESCO đã thông qua Nghị quyết 24C/18.65, vinh danh Người là “Anh hùng giải phóng dân tộc và Nhà văn hóa kiệt xuất”, vì những đóng góp đặc biệt cho sự nghiệp giải phóng các dân tộc bị áp bức, vì hòa bình và công lý trên thế giới.

Ánh sáng tư tưởng Hồ Chí Minh – soi đường chỉ lối non sông

Kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là dịp để tưởng nhớ công ơn trời biển của Người đối với đất nước, mà còn để hành động. Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh không thể dừng lại ở các phong trào hình thức, mà cần đi vào thực chất: đổi mới tư duy quản lý, liêm chính trong công vụ, công tâm trong đánh giá, hết lòng hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, đặt lợi ích dân tộc, lợi ích nhân dân lên trên hết, trước hết.

Đạo đức Hồ Chí Minh, tư tưởng Hồ Chí Minh, tấm gương Hồ Chí Minh – mãi mãi là ngọn hải đăng soi đường cho dân tộc ta vững bước trong hành trình dựng xây một nước Việt Nam hùng cường, văn minh và nhân ái.

10/5/2025
Nguyễn Duy Xuân