Tập thơ Anh về trải chiếu đếm sao – Uông Ngọc Dậu
Trên tay tôi là tập thơ Anh về trải chiếu đếm sao của tác giả xứ Thanh Uông Ngọc Dậu vừa gửi từ Thanh Hóa vào.
Thời còn sinh viên khoa văn Uông Ngọc Dậu đã làm thơ và có thơ đăng báo. Đọc thơ anh từ thời đó, tôi biết anh có năng khiếu thơ thứ thiệt dù anh làm thơ không nhiều.
Tác giả Uông Ngọc Dậu từng có thời gian ngắn làm nghề dạy học, rồi chuyển hẳn qua làm báo cho đến ngày nghỉ hưu. Anh từng giữ chức Giám đốc Hệ thời sự tổng hợp của Đài Tiếng nói Việt Nam. Có điều công việc làm báo làm đài dù bận rộn mấy thì Uông Ngọc Dậu vẫn không quên làm thơ viết văn bởi nghề báo khiến anh lăn lộn nhiều với cuộc sống và từ đó, nguồn cảm xúc văn chương cũng trào dâng.
Anh đã có mấy cuốn tản văn, kí được xuất bản nhưng thơ thì Anh về trải chiếu đếm sao là tập thơ đầu tiên của anh dày 130 trang với 60 bài thơ. Kể ở vào tuổi 60, khi đã lục thập nhĩ thuận mới cho ra với đời 60 bài thơ, trung bình mỗi tuổi anh có một bài. Như thế cũng là một sự thận trọng và cầu toàn của tác giả. Quá quí cho sự chắt lọc của câu chữ và xúc cảm. Vì thế mà đọc thơ Uông Ngọc Dậu thấy rất chân thật. Người đọc có cảm nhận nếu không rung động thực sự anh sẽ không cầm bút làm thơ.
Như đã nói, cả một đời Uông Ngọc Dậu gần như gắn hết với nghề làm báo, một cái nghề rất khó nói với những ai ở ngoài nghề. Nhưng Dậu đã nói ra một cách thẳng thắn:
Một tấc tới trời cao
Ưa tào lao xích đế
Cái mặt thì ra vẻ
Mà lòng dạ rối bời
(Tự trào nghề báo)
Là người có hơn 20 năm làm nghề báo nên tôi rất hiểu mấy câu trên của Uông Ngọc Dậu.
Cũng vì thế mà những người làm báo lâu năm như Uông Ngọc Dậu rất thấu hiểu sự đời, một sự đời chua chát lắm khi cười ra nước mắt:
Ngày ngắn thôi đừng lắm lẽ nhiều lời
Đã thị trường là bán mua đo đếm
Cứ tiền tiền là ông to bà lớn
Kẻ tầm tầm có thể hóa thánh nhân
Hồn nhiên như tất thảy dân gian
Được làm chủ (chẳng có gì to tát)
Ngày mỗi ngày thuộc thêm câu hát
Ra ngõ mà trông… kìa… ra ngõ mà trông
(Ra ngõ mà trông)
Đọc Anh về trải chiếu đếm sao thỉnh thoảng bắt gặp những kỉ niệm, những suy tư tinh tế của tác giả. Còn nhớ năm 1979, chúng tôi tốt nghiệp ra trường, mỗi đứa đi một phương. Trong lúc tôi về dạy ở ĐHSP Quy Nhơn thì Uông Ngọc Dậu lên với bục giảng của khoa Sư phạm Đại học Tây Nguyên, nơi có mấy năm liền tôi cũng lên đó thỉnh giảng. Ấn tượng của tôi những đêm ngủ ở Tây Nguyên là nghe tiếng tắc kè kêu như cầm canh và khác với tiếng tắc kè ở những nơi khác là tắc kè Tây Nguyên kêu rất trầm đục, rất thong thả, rất trầm tĩnh chỉ bởi con tắc kè ở Tây Nguyên to, mập hơn tắc kè nơi khác. Còn đây tiếng tắc kè Tây Nguyên trong thơ Uông Ngọc Dậu:
Tắc kè… tắc
Hẫng hụt hơi
Tiếng chạm khung cửa tiếng rơi chân tường
Tắc kè… đẫm ướt đêm sương
(Đêm đầu đến Tây Nguyên nghe tiếng tắc kè)
Người ta bảo thơ mang tính dự báo. Tôi cầm tập thơ của Uông Ngọc Dậu đọc lướt ngay vài bài đã thấy được sự dự báo của tác giả. Ngay từ cái tên anh đặt cho tập thơ, Anh về trải chiếu đếm sao đã là cả một sự dự báo lớn: Sau 38 năm tuổi nghề, 60 năm tuổi đời, đã đến lúc tác giả nghỉ làm việc nhà nước, chuyển từ Hà Nội về quê Quảng Xương, Thanh Hóa sống cuộc đời hưu trí. Nghỉ hưu mà lại về sống hẳn ở làng quê thì hiển nhiên là rất thanh thản, thanh thản đến mức tưởng như sẽ không có việc gì để làm cho nên đêm đến mới trải chiếu ra sân nằm hóng mát và đếm… sao trời. Đếm sao trời, với người vô công rỗi nghề thì nói là lẩn thẩn, với người có tâm hồn thì nói là lãng mạn. Người như Uông Ngọc Dậu không thể là lẩn thẩn, vậy thì Dậu đúng là một tay lãng mạn nhất trần đời. Lãng mạn nên mới… trải chiếu đếm sao.
Một bậc thức giả như Uông Ngọc Dậu về nghỉ hưu ở làng quê đêm đêm trải chiếu ra sân nhìn lên bầu trời và… đếm sao thì chắc chắn đó là một sự thanh thản và thanh sạch. Sau một đời quan chức cấp vụ với những họp hành, viết lách, giao ban, họp báo… tác giả chia tay với tất cả để về với làng quê Thanh Hóa:
Chia tay là về chia tay là đi
Em chia tay em ở lại
Em có biết là trong ta mãi mãi
Nỗi buồn thấm mưa…
(Nỗi buồn thấm mưa)
Một tập thơ có khi chỉ cần có một bài hay là đủ. Trong một bài thơ hay có khi chỉ cần một câu thơ hay cũng là đủ. Anh về trải chiếu đếm sao của Uông Ngọc Dậu có hơn một bài thơ hay và có nhiều câu thơ hay.
Chúc mừng anh.
HÀ TÙNG SƠN